Uzun vadeli kredilerle borç çevirmeye çabalayan vatandaşlar, kredi musluklarının kısılması ve kartlarda taban ödeme oranlarının artırılmasıyla baskı altında kalacak. Yeni kredi batıkları yaşanabilir.
Bugüne kadar ekonomiyi canlı tutmak içi bol keseden ucuz kredi dağıtma siyaseti izleyen ve hane halkını 1.1 trilyon liraya ulaşan tüketici kredisi borcu ile ekonomik krize sürükleyen hükümet artık de tam zıddı bir kararla kredi musluklarını kıstı.
Vatandaşlar hayat pahalılığına karşı borçlanarak geçimini döndürürken Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Konseyi (BDDK) tüketici kredilerinde vadeleri kısaltıp, kredi kartlarında ise minimum ödeme ölçüsünü arttırdı. BDDK eylülde 50 bin TL üzeri tüketici kredilerinde vade hududunu 36 aydan 24 aya indirmişti. Artık ise 100 bin TL olarak yeni bir hudut tanımlandı ve vade 24 aydan 12 aya indirildi.
KORUNMAYA ÇALIŞIYORLAR
Kredi kartlarında asgarî ödeme fiyatı da 25 bin liranın altı kredi kartlarında yüzde 20’ye, daha yüksek limitlilerde ise yüzde 40’a çıkarıldı. Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Ekonomist Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, alt gelir kümelerinin kredi kartlarıyla nakit akışlarını düzenlemeye çalıştıklarına dikkat çekerek “Yoksulların enflasyona karşı korunma araçlarının tıkanmasının olumsuz toplumsal sonuçlar vermesi mümkünlüğü yüksek” dedi.
SOSYAL SONUÇLARI OLUR
Tüketici kredisi kullananların yüzde 70’inden fazlasının fiyatlı kesim olup, muhtaçlık kredilerinin yaklaşık yüzde 80’inin borcunun 50 bin TL’nin altında olduğuna işaret eden Kozanoğlu, “Bu kredilerin büyük ölçüde hayat pahalılığına karşı korunmak, enflasyon ortamında talebi öne çekmek maksadıyla kullanıldığı varsayım edilebilir. Bu nedenlerle talebi kısayım derken toplumsal sonuçlar yaratmasından, ödenmesi geciken borç ölçüsünü artırmasından korkulur” diyerek kararın toplumsal boyutunun da göz önüne alınması gerektiğini söyledi.
11.3 milyon kişinin borcu 50 bin TL’nin altında
Merkez Bankası (TCMB) Mayıs ayı Finansal İstikrar Raporu’na nazaran Mart 2022 prestijiyle muhtaçlık kredisi borcu olan toplam 14 milyon kişinin yaklaşık yüzde 80’inin (11.3 milyon) borcu 50 bin TL’nin altında. Bu şahısların kredi borcu da toplam muhtaçlık kredilerinin yaklaşık yüzde 40’ını (175.5 milyar TL) oluşturuyor. Raporda 2020 yılı üçüncü çeyrekten itibaren ise borç artışının kıymetli bir kısmının 50 bin TL üzeri borcu olan bölümden geldiği görülüyor. Yüksek tutarlılarda toplam borç bakiyesinin değerli bir artış kaydederek 259 milyar TL’ye (yüzde 59) yükseldiği belirtilen raporda, bu yükselişte tüketici eser fiyatlarında gözlenen artışların ve enflasyon beklentisiyle öne çekilen talebin tesiri olduğu kaydediliyor.