ANKA İktisat Koordinatörü Erdal Sağlam, ekonomik dataları ele alarak kapsamlı bir değerlendirmede bulundu. Sağlam enflasyon ve faiz indirimi ile ilgili çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Merkez Bankası’nın piyasa anketi, enflasyon beklentilerindeki düşüşün sürdüğünü fakat şimdi hedeflenen düzeye ulaşılmadığını ortaya koyuyor diyen Sağlam bu hafta ABD Merkez Bankası FED’in başlatacağı faiz indirimi, global ölçekte değerli tesirler yaratacak. dedi.
FAİZ İNDİRİMİ İÇİN TARİH VERDİ
Erdal Sağlam, faiz indirimi ile ile ilgili varsayımda bulunarak: ”Ülkemizdeki faiz indiriminin yılsonuna yanlışsız başlaması bekleniyor.” dedi.
Açıklamalarına şöyle devam etti:
”Geçtiğimiz hafta Avrupa Merkez Bankası, yılın ikinci faiz indirimini gerçekleştirdi. Önümüzdeki hafta ise FED, uzun bir ortadan sonra faiz indirimine geçiş yapacak. FED’in ne kadar bir faiz indirimi yapacağı – 25 baz puan mı, yoksa 50 baz puan mı – şu anda tartışma konusu. Her halükarda, FED’in bu adımı, dünya genelindeki finansal hareketleri kıymetli ölçüde etkileyecek.
Bizim Merkez Bankamız Perşembe günü toplanacak, ancak faiz indirimi yapılması beklenmiyor. Tekrar de, toplantı sonrası yapılacak açıklama piyasalarda dikkatle izlenecek. Zira Merkez Bankası’nın birkaç ay içinde faiz indirimi yapması öngörülüyor; lakin zamanlaması üzerine tartışmalar sürüyor. Bu yüzden, faiz açıklamasında indirim zamanlamasıyla ilgili ipuçları aranacak.
Merkez Bankası’nın açıklama metninde, son açıklamalarda daima yer alan, “gerektiğinde ek sıkılaştırma yapılacak” kelamının, bu sefer yer alıp almayacağı merak konusu. Bu cümlenin çıkması Ekim ya da Kasım toplantısında artık faiz indirimine hazırlandığı iletisini içerecek. Bu cümle motamot kalırsa, bu sefer tekrar satır ortalarında Merkez Bankası idaresinin faiz indirim kararı için nelere dikkat edeceği tarafında işaretler aranacak.
İktisatçılar ve piyasa analistleri, açıklama yanında, 3 Ekim’de açıklanacak Eylül ayı enflasyon sayılarının da faiz indiriminin zamanlamasında değerli rol oynamasını bekliyor. Piyasa beklenti anketine katılanlar Eylül ayı için yüzde 2.2 oranında enflasyon iddiasında bulunmuşlar. Yeni açıklanan Orta Vadeli Program’da (OVP) yıl sonu enflasyon varsayımı yüzde 38’den yüzde 41.5’e çıkarılmıştı. Piyasaların Eylül enflasyon beklentisi gerçekleşirse, yıl sonunda OVP’de yer alan sayı olmasa da yüzde 43’e inilebileceği kestirim ediliyor.
BEKLENTİ DÜŞÜYOR LAKİN HALA YETERSİZ
Merkez Bankası’nın yaptığı enflasyon beklentisi anketinin iştirakçilerinin, 2024 yıl sonu için geçen ay yüzde 43.31 kestirimi yaparken, bu iddiası yüzde 43.14’e indirdiklerini gördük. Birebir ankette 12 ay sonrası TÜFE beklentisi ise bir evvelki anket devrinde yüzde 28,71 iken, bu anket devrinde yüzde 27,49’a indi.
2024 yılı sonuna yaklaştığımız için, piyasa oyuncularının enflasyon beklentisinin, revize edilen resmi sayılara yakınsaması çok olağan. Lakin 2025 yılı için OVP’de yer alan gayenin yüzde 17.5 olduğunu, beklentilerin ise bunun 10 puan üzerinde olduğunu unutmamak gerek.
Piyasa beklentilerinde resmi sayılara yakınsama var lakin önümüzdeki günlerde açıklanması beklenen gerçek dalın ve vatandaşın enflasyon beklentilerinin, piyasa oyuncularından bir-iki kat fazla olması beklenebilir. Daha evvelki anketlerde çok farklı ve yüksek beklentilerin lisana getirildiğini görmüştük.
‘ENFLASYON BUGÜNDEN DAHA YÜKSEK KESTİRİM EDİLİYOR’
Bu enflasyon sayılarına bakılarak, önümüzdeki 1 yıl içinde yüzde 50 faize karşın enflasyonun bunun yarısına inmesinin beklendiği söylenebilir. Mevcut yıllık enflasyon ise 3 Ekim’de yüzde 48’e inip, tekrar mevcut siyaset faizinin altına inmiş olacak. Vatandaşların daha çok mevcut orana bakarak, piyasa oyuncularının ise önümüzdeki yıla bakarak gerçek faiz hesabı yaptığını biliyoruz. Olağan olanı da önümüzdeki bir yıla ait sayıları baz almak lakin bilhassa vatandaşın resmi enflasyon sayılarına inancı olmadığı için, beklenen enflasyonu bugünden bakarak çok daha yüksek varsayım ediyorlar.
Normal işleyen bir iktisatta önümüzdeki yıla bakarak, aslında şu anda bile yüksek gerçek faiz olduğunu söylemek mümkün. O nedenle de aslında önümüzdeki aydan itibaren Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine başlamasını, birtakım iktisatçılar olağan görüyor. Fakat hala uygulanan enflasyonla gayret programına inanç oluşmadığı için Merkez Bankası da ihtiyatlı tavır takınıp mümkün olduğunca faiz indirimlerini ötelemek istiyor.
İşte bu konu önümüzdeki periyot alevlenmesi beklenen faiz indirim tartışmalarının temel noktalarından birini oluşturacak. Bunun en kıymetli nedenlerinden biri önümüzdeki devirde enflasyonun resmi kestirimlere inebileceğine olan itimadın yetersiz olması. Yani, her an bu programdan geri dönülebileceğine ait tedirginliğin sürdüğünü görüyoruz.
‘ÇOK ŞÜPHELİ’
Bu ayın sonlarında AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, New York’ta yatırımcılarla biraraya gelecek. İktisat idaresi, büyük ihtimalle, Erdoğan’ın yabancılara, kendi ağzından “Bu programın gerisindeyiz, enflasyonu kesinlikle düşüreceğiz, kararlıyız” tipi kelamlar vermesini istiyorlar. Fakat bu husustaki sicil o kadar makûs ki; Erdoğan’ın ağzından duyulsa bile inanç kazanılabileceği çok kuşkulu.”