Son 10 gündür sinemalara çokça bilim-kurgu, animasyon ve ergen dünyasına ilişkin sinemalar akınca kararsız kaldım. Zevk almadığınız sineması yazmak bir müddet sonra kalemi zorluyor… Vizyondaki onlarca sinemanın ortasında yeniden ”başka sinema” ismi altında sıkışıp kalmış ve kaçınılmaz olarak belirli şenliklerden mükafatla dönmüş sinemaların oynadığı kısma takılıp kaldım…
Aslında romantik güldürüler devrini ”Pretty Woman” ve ”When Harry Met Sally” ile kapatmış olan bir çok sinemasever bu cinse çok ilgi göstermiyor ülkemizde. Yeniden yanılmadım ve bomboş bir salonda ”Dünyanın En Makûs İnsanı” sinemasını bu hafta sizler için izledim…
Nordik sinemanın güzellerinden diyebileceğim sinemanın direktörüne şöyle bir göz atmasaydım, bir Woody Allen kadrajı diyebilirdim. Danimarka doğumlu, Norveçli direktör Joachim Trier’e haksızlık etmek için söylemiyorum bunu. Mükemmel sinemalara imza atan direktör, 2006’da Reprise (Tekrar) başlayan, 2011’de Oslo 31 August ile devam eden üçlemesinin son halkası The Worst Person in The World (Dünyanın En Makus İnsanı) ile daha farklı bir iş yaparak merkeze bir bayanı oturtmuş. Uzun metrajlı tüm sinemalarında varoluşçuluğu savunmuş olan Trier, yine tıpkı şeyi yapıyor.
1 prolog, 1 epilog ve 12 kısımdan oluşan sinema, kendini bulma yolunda ve varoluş eforu içinde olanların seçimlerinin kişiyi berbat yapıp yapmayacağını sorguluyor. Doğal bunun için sineması sıkılmadan izlemek gerekiyor; bir de bu arayış içindeki ana karakter Julie’den sıkılmayıp, onu makûs ilan etmemek…
30 YAŞ SENDROMUNDA BİR BAYAN VE PROBLEMLİ MÜNASEBETLER…
Belki o yaşları çok geride bıraktığımız için olabilir fakat, yeniden de her birimizin 30 yaş sendromu olmuştur. Gençliği geride bırakıp yaşlılık eşiğine adım atmak üzere görülen o yaş buhranını yaşayan Julie, tıp fakültesinde okuyan biridir. Hayattan ne istediğini tam olarak bilememenin zahmetini yaşadığı için fikir değiştirmektedir sık sık. Psikoloji, edebiyat ve fotoğrafçılık alanlarına el atarken de meselesinin yalnızca okuduğu kısımlar değil; ailesi, iş hayatı, kaotik münasebetleri ve karşı cinsle olan diyalogları da olduğunu görüyoruz.
Bu arayış içindeyken kendisinden 15 yaş büyük bir grafik dizayncısı olan ve yarattığı çizgi kahraman ”vaşak” nedeniyle ırkçı ve cinsiyetçi bulunan Aksel ile yolları kesişir. Aslında bir gece geçirdikten sonra yollar tekrar kesişir. Aşk sandıkları şey aslında yanlış vakitte gerçek insanların çarpışmasıdır. Julie sinemanın tam ortasında o denli bir cümle sarf ediyor ki ”kendimi hayatımın yardımcı oyuncusu üzere görüyorum” diyor. Bu aslında yönlendirilme ve oburunun onun hayatını yönetme ve onun ismine karar verme dileğine isyan olarak çıkıyor önümüze. Aksel ailesiyle tanıştırıp aşık olduğu Julie’ den çocuk ister. Çocuk için yaşı geçmiş ve tez etmek isteyen bir adamla, 30’unda ve varoluş uğraşında kararsız bir genç bayan için umutsuz bir bağdır bu. Ayrılıkları da sancılı olur. Vakit zaman aldattığı için suçluluk içinde gelgitler de yaşar.
Trier, gerçeküstü bir anlatının içinde Julie’yi pijamalarıyla bir sabah sokaklarda koşturuyor ve o koşarken her şeyin donduğunu görüyoruz. Dünya dururken onun için kararsızlık anı; herkes ivme haline döndüğünde Julie yeni kararlar arefesinde. Yanlış vakitte gerçek adamı, yanlışsız vakitte yanlışı getiren hayat, doğruları isabet ettirebilecek midir? Bir diğer bağa yanlışsız kararlı bir formda yol aldığında, o seçiminde de yeniden yanılgı yaptığını görecektir.
Her bireyin özgür iradesiyle yaptığı arayışlarında doğruyu bulması garanti mi? Ya da bağlantılarında her vakit tıpkı mı davranır? Aslında karşımızdakine nazaran şekillenen ve temelde prensipleri olan birisi olduğumuzu anlayana kadar dünyanın en berbat insan mı oluyoruz? sorularına yanıt arayan ve vermeye çalışan sinema, Norveç’in Oscar adayı olarak göze çarpmıştı ve Cannes’da başrol oyuncusu Renate Reinsve’ye de “En Yeterli Bayan Oyuncu” mükafatını getirerek muvaffakiyetini ispat etmişti.
Bir yürek kıssası, bir romantik güldürü, gerçeküstü bir anlatı ile haftanın en yeterli sineması diyebilirim… Hatta 30’unu geride bırakmış olanlara nostalji yaşatan ya da tam 30′ un içinde olanlara rehber olabilecek sineması izlemenizi öneriyorum…
Özlem Kalkan