Türkiye’de kartalların ömrü, popülasyonu, karşılaştıkları tehditler ve korunmasına yönelik yıllardır çalışmalar yürüten uzman biyolog Cansu Özcan, bozkır kartallarının korunması için Macar Kuş Araştırmacıları (Macaristan BirdLife) ile birlikte müdafaa ve araştırma çalışması başlattı.
‘Bozkır Kartalı Müdafaa Tanıtımı’ isimli çalışma kapsamında bilim insanları ve tabiat sinema yapımcılarından oluşan, ‘Yırtıcı Kuşların Araştırılması ve Korunması-RAPCON (Raptor Conservation)’ unvanıyla takım oluşturuldu. Bu kapsamda, jenerasyonu tehlike altındaki çeşitlerle birinci çalışma için bozkır kartalı seçildi.
İÇ ANADOLU’DA PİLOT ÇALIŞMA
Küresel ölçekte jenerasyonu tehlike altında olan çeşitlerin bilimsel çalışmasının 2022 yılı prestijiyle başlatıldığını belirten Cansu Özcan, “Ülkemizde kuşağı tehlike altında olan cinslerden bozkır kartalı için pilot uygulama olarak İç Anadolu Bölgesi’nde çalışılmaya başlandı. Çeşidi tehdit eden ögeler, üreme başarısı, yayılımı, dağılımı çalışılırken, bölge halkı ile faal eğitim çalışması da yürütüldü” diye konuştu.
NESLİ ‘EN’ TEHLİKEDE
Bozkır kartalının IUCN’in kırmızı listesinde, ‘en tehlike altında’ kategorisinde olduğunu belirten Özcan, “Türkiye’nin çabucak her bölgesinde göç devrinde görülüyor ancak yalnızca İç Anadolu Bölgesi’nden üreme, yuva kayıtları var. Konya, Kırşehir, Aksaray, Kayseri, Nevşehir çalışmanın yapıldığı vilayetler. Yuva kayıtlarının olduğu köyleri çok hassas bir cins olduğu için veremiyoruz. Türkiye’de sağlıklı ürediği düşünülen 12 çift, üreme başarısı epey düşük. Dünya toplam popülasyonunun 37 bin çift olduğu varsayım ediliyor. Avrupa’da soyu tükenmiş, Rusya ve Kazakistan’da üreme bölgeleri var” dedi.
İNSAN KAYNAKLI SÜRATLİ YOK OLUŞ
Bozkır kartallarının insan kaynaklı nedenlerle süratli yok oluş sürecinde olduğunu aktaran Özcan, “Çalışmamızda bir yandan cinsin üreme alanları keşfedilmeye çalışılırken, başka yandan bölgede ve global ölçekte oluşabilecek tehditler tespit edilmeye çalışıldı. Global ısınma ve iklim değişikliği başta olmak üzere yanlış tarım formülleri, cinsin hayat alanı habitatlarının bozulması, çok ve yanlış tarım metotları üzere muhakkak başlı meselelerin, tipi tehdit eden en önemli bahisler olduğu tespit edildi” diye konuştu.
BİLİMSEL ÇALIŞMALAR DESTEKLENMELİ
Türün sıkıntılarının tahliline dair usuller geliştirmeye çalıştıklarını kaydeden Cansu Özcan, global sıkıntıların baskısıyla yok oluşun hızlandığını, alanda insanların tipi tanıması ve muhafazası gerektiğine yönelik çalışmalar yaptıklarını söyledi. Özcan, bilimsel çalışmaların daha fazla desteklenmesi gerektiğini belirterek, STK, kamu ve özel kurumların kuşağı tehlike altındaki tiplere dair iş birliği ağını genişleterek sürdürmesinin çeşit için kıymetli olduğunu vurguladı.
KÖY OKULLARINDA FOTOĞRAF YARIŞMASI
Nesli tehlike altındaki çeşitlere dair birinci mahallî eğitimleri başlattıklarını da anlatan Cansu Özcan, bunun vakit içinde yaygınlaşacağını ve artık bölgesel muhafazanın güçleneceğine inandıklarını kaydetti. Özcan, “RAPCON grubu olarak köy okullarında bozkır kartalı fotoğraf müsabakası düzenledik. Çeşidin ömür alanında bulunan köylere bilgilendirme posterleri ve broşürler dağıttık. Çocuklar ortasında yapılan fotoğraf müsabakasında birinci kere bozkır kartalı resmeden çocuklara yeniden bozkır kartalı temalı armağanlar dağıtıldı” dedi.