Asgari Fiyat Tespit Kurulu dün ikinci defa toplandı. Milyonlarca çalışan, taban fiyata yapılacak ek artırımın ne kadar olacağını merak ediyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, İspanya’nın başşehri Madrid’de gerçekleştirilen NATO Başkanlar Doruğu dönüşü taban fiyata ilgili kıymetli açıklamalarda bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Biden ile görüşmesi, Yunanistan ile alakalar, 6’lı masa, ve gündeme ait pek çok bahis hakkında da kıymetli iletiler verdi. İşte Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Madrid dönüşü yaptığı açıklama:
ASGARİ FİYATLA İLGİLİ SİZİN BEKLENTİNİZ NEDİR?
“Asgari Fiyat Tespit Kurulu çalışıyor. İnşallah arkadaşlarımız çalışmayı efradını cami ağyarını mani bir formda bitirirler. Biliyorum ki Minimum Fiyat Tespit Komitesi en ülkü seviyeyi belirleyecek. Biz de inşallah müjdeli haberi personellerimizle, emekçilerimizle paylaşırız. Hiçbir vatandaşımızı enflasyona ezdirmeme kelamımız, kararlığımız var. Koşullara nazaran ne yapılması gerekiyorsa onu yapmaya devam edeceğiz.”
Öte yandan Taban Fiyat Tespit Komitesi, taban fiyata enflasyon nedeniyle yapılacak orta artırımın belirlenmesi için dün ikinci kere toplandı. Kurulun, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’ndaki toplantısına emekçi kesitini temsilen TÜRK-İŞ’in yanı sıra, Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) ve hükümet yetkilileri katıldı.
Türk-İş Genel Sekreteri Nazmi Irgat, toplantıda, enflasyon oranlarını ortaya koyduklarını belirterek, “Bugün itibariyle 15 milyon 200 bin çalışan var. Bunların 2 milyon 200 bini örgütlü. İnsanca yaşayabileceğimiz bir fiyatı söz ettik. Geldiğimiz noktada patronların istekleri oldu. 6 bin 391 lira açlık sonunu tabir ettik, bunun altında kalmasın dedik. Enflasyon oranlarını tabir ettik, toplantımızda bunları görüşeceğiz” tabirlerini kullandı.
İki gündür yapılan görüşmelerde minimum fiyat artırımından bilhassa küçük işletmelerin ziyan görmemesi ve istihdamın daralmaması için patronların takviye talebi oldu. Hem prim dayanağı hem de minimum fiyattan alınan vergiden vazgeçilmesiyle, taban fiyatın patrona maliyetinin, net fiyata artış olarak yansıması öngörülüyor. Her iki taraf da bu formüle sıcak bakıyor. 6 bin 391 liralık açlık hududuna dikkat çeken Türk-İş ise minimum fiyatta yüzde 25’lik artırım ve 5 bin 500 liranın altında bir sayısı tartışmaya açık değil.
RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANDI
Asgari fiyatta yapılacak orta artırımın 1 Temmuz’dan itibaren geçerli olması için gereken yönetmelik değişikliği Resmi Gazete’de yayımlandı.
Asgari Fiyat Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair karara nazaran Taban Fiyat Yönetmeliğinin 11 inci unsuru, “Komisyonca belirlenen fiyatlar Resmî Gazete’de yayımlanır ve Kurul kararında öbür bir yürürlük tarihi belirtilmediği takdirde yayımlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer” formunda değiştirildi. Değişiklikle, yeni taban fiyat açıklandıktan sonra, belirtilen tarih itibariyle yürürlüğe girecek. Böylelikle minimum fiyat artırımı temmuz maaşlarına yansıtılabilecek. Pekala beklentiler neler?
ASGARİ FİYATTA HANGİ FORMÜLLER KONUŞULUYOR?
CNN Türk canlı yayınında açıklamalarda bulunan Toplumsal Güvenlik Uzmanı Özgür Kaya şu tabirleri kullandı: “İkinci defa minimum fiyat tespit kurulu toplandı. Yönetmelik gereği yılda 1 defa aralık ayında görüşmelerine başlıyor. Aralığın son haftasında kesin kararını veriyor ve takip eden ay başından itibaren de yeni yılın taban fiyatı belirlenmiş oluyor.
Asgari fiyat aslında taban fiyattır. Yasa diyor ki patrona bunun altında fiyat ödeyemezsin. 2021 yılının son ayına geldiğimizde sayın Cumhurbaşkanı Taban Fiyat Tespit Komisyonu’nun aldığı yüzde 50’lik kararı kendisi açıkladı.
Ocak, şubat, mart ve nisan ayına geldiğimizde enflasyon sayılarının beklentilerin çok üzerinde kaldığı görülürken, haziran ayı enflasyon sayısı da pazartesi günü açıklanacak. O da yüzde 3-4 düzeyinde gelecek. Taban ücretliye verilecek yüzde 50’lik artırımın mayıs ayı prestijiyle yüzde 35’i kayboldu.
4 bin 253 liraya yükseltilen taban fiyat 2021 yılındaki 2 bin 800 lira civarındaki minimum fiyatın alım gücüne nerdeyse muadile gelmiş oldu.
ASGARİ ÜCRETLİNİN MAAŞI NE KADAR OLMALIDIR?
Türk İş Genel Sekreteri’nin yaptığı açıklamada rastgele bir sayı konuşmadık dedi. İllaki bir sayı üzerinde konuşulmuştur. Türk İş, 6 bin 300 liranın üzerinde bir artırım bekliyor. Burada beklentinin dışında bahsin tarafları var. Patronun buna yaklaşımı ne olacak? Patron de taşın altına elini sokacak lakin patron de devlete diyor ki bu yükü hükümet üstlensin bizim üzerimizdeki sigorta maliyetlerini kaldırsın.
Yıl başında 5 milyon minimum fiyatlı bugün 6.5 milyona yükseldi. Bunun sebepleri gelir ve damga vergisinin kaldırılmasıdır. Kimi makus niyetli işletmeler taban fiyatın üzerinde vermiş olduğu fiyatı gelir ve damga vergisinden kurtarmak için minimum fiyat üzerinde fiyat veren şahıslara artırım yapmadı. Nihayetinde minimum fiyatın üzerinde fiyat alanların da bu geçen periyotta istenilen ölçüde artırım yapılmadığı için alım güçleri düştü.
Yaklaşık olarak yüzde 20-40 ortasında artırım konuşuluyor. Emeklilere tahminimce yaklaşık olarak yüzde 40’lık artırım yapılacak. Taban ücretlinin de enflasyona ezdirilmemesi için buna yakın bir artırım yapılması kelam konusu olacak.
İşveren ve çalışan üzerindeki sigorta maliyetini kaldırdığınızda zati yüzde 40 düzeyine ulaşmış oluyor. Bakalım bugün en son karar verilecek masadan uzlaşmanın çıkması bekleniyor. Daha sonra sayın Cumhurbaşkanı taban fiyata yapılacak artırımı açıklamış olacak.
6.5 milyon çalışanın Hazine’ye maliyeti çok önemli boyutlarda olacak. Geçtiğimiz gün TBMM’de ek bütçe kabul edildi. Bu ek bütçenin içerisinde de bu maliyetler düşünülmüştür. Yapılacak olan 1600 liralık artırım yüzde 40’a tekabül edeceği için taban ücretlinin eline geçeceği sayı 5 bin 950 lira civarında olacak.
HAZİNE’YE MALİYET ARTTIKÇA ENFLASYONUN ARTMASI VE MAAŞLARIN ERİMESİ KELAM KONUSU OLABİLİR Mİ?
Olayın özeti ya da yapılması gereken en değerli şey güzelleştirme olacak ancak enflasyonu kontrolaltına almadığınız surece bu artırımların arkası kesilmeyecek. Enflasyon daima yükselme eğiliminde olduğu sürece çalışanların da alım güçlerinde düşüş var. Bunun temel sorunu enflasyon, fiyat istikrarı ve iktisadın istikrarlı bir halde yoluna devam etmesi biçiminde olacaktır.
ASGARİ FİYAT 5 BİN LİRANIN ÜZERİNDE Mİ OLACAK?
5 bin 950 lira sigorta maliyeti ile bakıldığında bu sayıya tekabül ediyor. Şayet sayın Cumhurbaşkanı masada uzlaştığı takdirde sayın Cumhurbaşkanı da bunun üzerine bir artış koyarak açlık sonu düzeyinde bir açıklama yaparsa bu sürpriz olmayacaktır. Bunu bekliyorum, sayın Cumhurbaşkanı bu mevzularda açıklama yaptığında sürpriz kararlara imza atıyor.
ASGARİ FİYATIN ÜZERİNDE ÇALIŞANLARIN DURUMU NE OLACAK?
İlk toplantıda Türk İş Lideri ile sayın Bakanımızın görüşmesi basına da yansıdı. Örgütlü çalışmanın teşvik edilmediği ortamda taban fiyatın üzerinde fiyat alan bölümün her geçen gün alım gücü düşmeye devam edecek. Taban fiyata enflasyon oranında artırım yapılmadığı için onların da alım gücü düşüyor. Umarım en kısa vakitte sendikalaşmanın önü açılmış olur.